Nieuwe bevoegdheden voor burgemeesters: Het sluiten van panden wegens verstoring van de openbare orde

Op 1 januari 2024 trad een belangrijke wijziging in de wetgeving in werking: burgemeesters kregen meer bevoegdheden om panden te sluiten wanneer de openbare orde rondom het pand wordt verstoord. Waar zij voorheen alleen in actie konden komen als de verstoring direct in het pand plaatsvond, geldt sinds het begin van dit jaar dat zij nu ook mogen ingrijpen als de overlast zich rondom het pand afspeelt, of zelfs als er ernstige vrees bestaat dat de openbare orde verstoord zal worden. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor zowel bewoners als verhuurders. We leggen je uit wat dit voor jou betekent.

Wat gebeurt er in de wijken?

De berichten in het nieuws zijn de laatste tijd schering en inslag: explosies, beschietingen, gewelddadige confrontaties en wapenvondsten in woonwijken. Vaak gaat het om incidenten met handgranaten die tegen deuren worden geplakt of ’s nachts naar huizen worden gegooid. Deze gewelddadigheden vinden niet alleen plaats in grote steden zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, maar ook in kleinere steden en dorpen, van Zwolle tot Vlaardingen en van Noordwijk tot Hoensbroek. De meeste van deze incidenten hebben hun oorsprong in de georganiseerde criminaliteit, met name de drugshandel.

Het resultaat? Verontruste bewoners, angstige omwonenden en groeiende onrust in de wijk. Tot 1 januari 2024 hadden burgemeesters beperkte mogelijkheden om in te grijpen bij dit soort situaties. Vaak werden noodbevelen en tijdelijke maatregelen genomen, maar die boden lang niet altijd de oplossing. De nieuwe wetgeving biedt nu echter veel krachtiger middelen om de rust te herstellen.

Wat is er veranderd?

Per 1 januari 2024 is artikel 174a van de Gemeentewet aangepast. Burgemeesters hebben nu de bevoegdheid om een pand te sluiten wanneer er sprake is van een ernstige verstoring van de openbare orde rondom een pand, of als er sprake is van ernstige vrees voor verstoring van de openbare orde. Dit betekent dat de burgemeester ook kan optreden bij geweld, drugsgebruik, of andere criminele activiteiten die zich niet noodzakelijkerwijs binnen de muren van het pand afspelen, maar wel de veiligheid van de buurt bedreigen.

Daarnaast kan een pand nu gesloten worden ook bij vrees voor toekomstige verstoringen. Dit geldt vooral als het pand eerder al is gesloten en er aanwijzingen zijn dat de verstoring opnieuw zal plaatsvinden.

Wat houdt een sluiting in?

De gevolgen van een sluiting zijn verreikend. De ondernemer of bewoner kan hun pand tijdelijk niet gebruiken. Voor verhuurders betekent dit een verlies van huurinkomsten zolang het pand gesloten is. De burgemeester moet dan wel aan verschillende voorwaarden voldoen voordat hij overgaat tot sluiting. Zo moet de betrokkene vaak eerst schriftelijk gewaarschuwd worden en krijgt hij de kans om de overlast te beëindigen. In spoedeisende gevallen kan deze waarschuwing echter achterwege blijven. Ook moet de burgemeester in zijn besluit de duur van de sluiting en de specifieke aanleiding vermelden.

Bij een woningsluiting houdt de burgemeester rekening met de vergaande gevolgen voor bewoners, vooral kwetsbare groepen zoals kinderen, ouderen of mensen met een kwetsbare gezondheid. Dit zorgt ervoor dat de rechten van bewoners gewaarborgd blijven, ondanks het ingrijpen van de autoriteiten.

Wat zijn de gevolgen voor verhuurders?

Wat kun je als verhuurder doen als je huurpand gesloten wordt door de burgemeester? Er zijn verschillende opties, maar de situatie vraagt altijd om snelle actie.

  1. Bezwaar en beroep
    Tegen de beslissing om een pand te sluiten, kun je bezwaar maken en beroep aantekenen. Dit biedt de mogelijkheid om de sluiting aan te vechten en wellicht te voorkomen dat het pand voor een lange periode gesloten blijft. Dit kan essentieel zijn, vooral als de verhuur van het pand voor jou van groot belang is.
  2. Ontbinding van de huurovereenkomst
    Als verhuurder kun je ook besluiten de huurovereenkomst buitengerechtelijk te ontbinden. Dit betekent dat je niet langer gebonden bent aan de overeenkomst en mogelijk schadevergoeding kunt eisen van de huurder voor het verlies van inkomsten. Let echter op: zolang het pand gesloten is, kun je het niet aan een andere huurder aanbieden.
  3. Verplichting tot andere bestemming
    In sommige gevallen kan de gemeente je verplichten om een andere gebruiker voor het pand aan te wijzen of het pand in beheer te geven aan een derde. Dit kan een tijdelijke oplossing zijn om verlies van inkomsten te beperken.
  4. Onteigening
    In het uiterste geval kan de gemeente besluiten om het pand onteigenen. Dit gebeurt alleen als er geen uitzicht is op een duurzame verbetering van de openbare orde rond het pand. Hoewel het onteigenen van vastgoed zelden voorkomt, kan het voor verhuurders een reële bedreiging zijn als er langdurig sprake is van ernstige verstoring. Echter, als jij als verhuurder adequaat handelt, bijvoorbeeld door snel in te grijpen of samen te werken met de autoriteiten, zal het waarschijnlijk niet zover komen.

Wat betekent dit voor jou als verhuurder?

Het is belangrijk om te begrijpen dat de wetgeving een stevige impact kan hebben op je verhuurpraktijken. Het kan zijn dat je te maken krijgt met onvoorziene sluitingen van panden, waardoor je niet alleen huurinkomsten misloopt, maar ook mogelijk te maken krijgt met juridische procedures.

Om deze risico’s te beperken, is het belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de wetgeving en de mogelijkheden om op te treden wanneer er aanwijzingen zijn van criminele activiteiten of overlast in en rondom je panden. Bij verdenkingen van problemen in je vastgoed kun je samen met de autoriteiten werken om te zorgen dat je pand niet onterecht of langdurig gesloten wordt.

Samenvattend: de nieuwe bevoegdheden voor burgemeesters zijn een krachtig middel tegen verstoring van de openbare orde, maar kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor verhuurders. Het is belangrijk om alert te blijven en waar nodig snel te handelen om de gevolgen voor je vastgoed te beperken.

Recente Rechtszaken die wij voerden

Eind oktober 2024 voerden wij een rechtszaak tegen de gemeente Amsterdam. De gemeente had de woning van onze cliënt gesloten voor de duur van 3 maanden omdat er in die woning drugs en een wapen waren gevonden. Wij betoogden met succes dat de sluiting disproportioneel was en verzochten de rechter te oordelen dat de woning heropend diende te worden. De gemeente voerde kranig verweer, maar de rechter stelde onze client in het gelijk.

Begin november hebben wederom met succes een rechtszaak gevoerd tegen een gemeente. Ditmaal tegen de gemeente Haarlemmermeer. Deze gemeente had een bedrijfspand van onze cliënt gesloten omdat er een aanslag op dat pand was gepleegd. Ook ditmaal oordeelde de rechtbank dat de sluiting een te verstrekkende maatregel was, zodat onze cliënte zijn bedrijfsvoering kon hervatten.

Advocaat Huurrecht

Onze advocaten kunnen u helpen met voornoemde perikelen. Wil je meer informatie? Neem dan contact met ons op:

via onze contactpagina
per e-mail
per telefoon

Wij houden kantoor in Hoofddorp onder de rook van Schiphol, maar werken landelijk.

Naar blogoverzicht

Meer informatie?

Heeft u advies of meer informatie nodig over dit onderwerp? Neem dan gerust en vrijblijvend contact op met Max Advocaten.

Google reCaptcha: ongeldige sitesleutel.